[1] Co się zaś tyczy samego pojęcia tragizmu, to o tyle trudno odnieść się do niego, że w całych dziejach refleksji o sztuce słowo tragizm należy do najczęściej definiowanych. [...] Trudno byłoby zaprzeczyć, że tragedia attycka, tragedia Seneki i tragedia klasycystyczna są to zupełnie różne dzieła. Albo zatem tragizm jest pewną kategorią ogólną i niehistoryczną [...], albo jest on czymś jedynie konkretnie historycznym. [...] [2] Zasadniczą funkcją dialogu tragedii jest powiadamianie o przeszłych wydarzeniach w celu albo dokładnego wyjaśnienia zdarzeń bieżących, albo poznania przez bohatera ukrytego przed nim losu. Ta druga postać dialogu dominuje w Królu Edypie Sofoklesa, który jest właściwie jednym wielkim anagnorisis — odsłonięciem przeszłości w poznaniu aktualnym. [3] Poza tymi dwiema formami dialogu pojawiają się jeszcze w tragediach utarczki słowne, dysputy, przechwałki, a także — jak u Eurypidesa — partie czysto retorycznej1 zabawy pojęciami. Jednak w żadnej z tych odmian dialog nie stanowi narzędzia działania postaci, ponieważ zmienność bohatera jest wyznaczona przez czynniki usytuowane poza jego psychiką. [4] Nie ma natomiast tragedii umotywowanej psychicznie, to jest takiej, w której tok zdarzeń byłby wyznaczony przez właściwości uczestniczących w niej osób. Jak słusznie zauważył Arystoteles, jest poniekąd na odwrót („Przez charakter rozumiem te właściwości postaci, które objawiają się w działaniu”). To bieg zdarzeń stwarza właściwie osobowość bohatera tragicznego. [...] Ostatecznie jednak czyn [bohatera] nic innego nie znaczy, jak tylko to, co miało się stać z wyroków Przeznaczenia. [...] [5] Wzór bohatera tragicznego — istne uosobienie przewrotności losu — król Edyp był główną postacią tragedii ateńskiej V w. przed Chr. [...] Utwór Sofoklesa nosi tytuł Edyp Król, choć jego akcja obrazuje właśnie przeistaczanie się Króla w Edypa. Z początku bohater Sofoklesa całkowicie wyraża się poprzez królewskość, pozbawiony niemal zupełnie rysów osobistych. [...] Król dowiaduje się prawdy o sobie, stając się Edypem. Uzyskuje świadomość sensu swoich wcześniejszych uczynków. [...] [6] Zauważmy jednak, że wszystkie czyny Edypa, które piętnują go jako ojcobójcę i kazirodcę, zostały popełnione wcześniej (to jest przed tokiem wydarzeń ukazanych bezpośrednio w tragedii) i bezwiednie. Wypełniając swoje przeznaczenie, czynił tylko to, co było mu przesądzone jako kolejnemu z przeklętego rodu władców tebańskich. Czy wobec tego można go uznać za niewinną ofiarę „ losu, czy też raczej należy go uznać za winnego tego, iż zgrzeszył zuchwałości i nie chciał swego losu przyjąć? [7] Obie te oceny moralne, razem lub osobno, bywają stosowane do tragedii greckiej. Jednak pierwsza z nich opiera się na chrześcijańskim (a więc późniejszym) prawie moralnym, które ustala winę na podstawie przesłanki zgodności woli i czynu. Również druga ocena nie wydaje się zasadnie rozstrzygać o winie lub braku winy bohatera tragicznego. Nawet jeśli przyjmiemy, że arogancja jest cechą charakteru Edypa, to jednak nie sposób zaprzeczyć temu, że jego los spełnia się nie wskutek tego, że Edyp jest butny, ale raczej tego, że ta jego hybris1 służy wyjątkowo dobitnemu unaocznieniu nieuchronności wyroków losu. [. . .] Bohater tragiczny jest winny i zarazem wina ta leży poza nim. Nie będąc w stanie zmienić przeznaczenia, nie może również podjąć walki z losem zmierzającej do pozbycia się lub uniknięcia winy. PYTANIA: 1) Wymien trudnosci zwiazane z objasnieniem terminu tragimz 2) \\Albo zatem tragizm jest pewna kategoria ogolna i niehistoryczna (...) albo jest on czyms jedynie konkternie historycznym// Jakie konsekwencje dla znaczenia terminu tragizm wynikaja z pierwszego czlonu tej alternatywy a jakie z drugiego? 3)Wyjasnij kogo i czego dotyczy //powiadamianie// jako funkcja dialogu w tragedii greckiej? 4)Czym charakteryzuje sie tragedia //umotywowana psychicznie//? 5)Wyjasnij na czym polega roznica pomiedzy tragiedia grecka a umotywowana psychicznie? 6)Co oznacza wyrazenie //istne uosobienie przewrotnosci losu// ? 7) z ostatniego zdania akapitu 6.wyodrebnij argument za ewentualnym uniewinnieniem Edypa oraz argument za jego ewentualnym oskarzeniem. Sformuluj dwie wypowiedzi - jedna zawierajaca obrone bohatera, druga - jego oskarzenie 8) Na czym polega informacyjny charakter tekstu Janusza Misiewicza (ten powyzej). Uzasadnij odpowiedz przywolujac odpowiednie cytaty! Prosze! To na jutro!